Zamek Książ

Zamek Książ

Książ to największy zamek na Dolnym Śląsku i trzeci pod względem wielkości w Polsce – po Malborku i Wawelu. Stoi nad urwiskiem, na skalnym cyplu otoczonym z trzech stron głęboką kotliną, w obrębie Książańskiego Parku Krajobrazowego. Administracyjnie leży w granicach Wałbrzycha. Kubatura tylko samego gmachu głównego to ok. 150 tys. m sześciennych. W całym kompleksie zamkowym naliczono ok. 600 pomieszczeń.

Zamek wzniesiono w latach 1288-1292 najprawdopodobniej w miejscu, gdzie wcześniej znajdował się gród obronny. Strzegł granicy księstwa i traktu handlowego z Czech do Wrocławia. Inicjatorem budowy zamku był książę świdnicko-jaworski Bolko I Surowy (ur. 1252-1256 r. – zm. 1301 r.) z dynastii Piastów. Po wygaśnięciu tej linii Piastów stał się domeną królów czeskich. Z czasem trafił w ręce Hochbergów, którzy – wraz z przejęciem dóbr w Pszczynie – otrzymali tytuł książąt pszczyńskich. Księżna Daisy, małżonka księcia pszczyńskiego Hansa Heinricha XV von Hochberg, najsłynniejsza mieszkanka zamku Książ, słynęła z wielkiej urody, dobroci i uporu, dzięki czemu rzeka Pełcznica przestała być bakteriologiczną bombą.

Za sprawą męża księżnej Daisy dobudowano do zamku dwa potężne neorenesansowe skrzydła i powstała reprezentacyjna elewacja. Wprowadzono sporo nowoczesnych ówcześnie urządzeń technicznych, m.in. windę kuchenną, co ułatwiało obsługę tego wielkiego obiektu. Po przejęciu zamku przez władze hitlerowskie, rozpoczęto jego przebudowę, zgodnie ze stylistyką „sztuki” III Rzeszy. W rzeczywistości była to dewastacja. Zniszczono wówczas wystrój wielu wspaniałych sal, a pod zamkiem wydrążono w litej skale korytarze i komory. Prace prowadzono w ramach tajnej operacji „Riese”, czyli „Olbrzym”. Zamek miał służyć m.in. Hitlerowi, jako punkt dowodzenia i rezydencja.

Współcześnie udało się odtworzyć część apartamentu księżnej Daisy, udostępniono do zwiedzania część podziemi i wyposażono w historyczne meble i obrazy pozostałe komnaty. Oprócz zamku, można zwiedzić mauzoleum rodowe w parku, park, podziemia pod zamkiem i wyłożoną tufem wulkanicznym z Etny palmiarnię, w której część roślin pamięta jeszcze słynną księżną Daisy. Dzięki windom zamkowe komnaty są dostępne dla osób niepełnosprawnych.

Anna Kurek-Perzyńska