Zamek Świny

Zamek Świny

Z zamkiem w Świnach związany jest słynny ród Świnków, z którego wywodzi się Jakub Świnka, arcybiskup gnieźnieński, wielki orędownik zjednoczenia Polski. Legenda mówi, że ród Świnków wywodził się od Kassy i Biwoja – czeskiego rycerza, który zabił odyńca, gdy ten zaatakował czeską księżniczkę Libuszę. Ta zaś z wdzięczności nadała mu herb Świnia Głowa i pozwoliła poślubić swą siostrę, Kassę.

O zamku Świny po raz pierwszy wspomniał czeski kronikarz Kosmas. Wymienia „Zvini In Polonia” pod datą 1108. Istniejący tutaj gród był jednym z wielu, który bronił granicy polsko-czeskiej. Już jednak pod koniec XIII w. kasztel ten stracił na znaczeniu po tym, jak trafił z rąk książęcych w prywatne, a rolę kasztelanii zaczął pełnić zamek w Bolkowie. Nowym właściciele zamku zostali Świnkowie. W połowie XIV w. wznieśli w miejscu grodu rycerską wieżę mieszkalną, która łączyła funkcję mieszkalną z obronną. W połowie XV w. zamek rozbudował Guncelin von Schweinichen (w okresie tym nazwisko Świnków uległo zniemczeniu). Wtedy to powstały budynek mieszkalny i nowy dziedziniec.

Schweinichowie opuścili Świny w 1709 r. Byli już wówczas mocno zubożali. Zamek podupadał. Uległby zupełnemu zniszczeniu, gdyby nie poddano go konserwacji przed II wojną światową. Niestety, w 1848 r. został uszkodzony przez huragan, a w 1876 r. – pożar. Pozostaje odtąd w ruinie. Góruje nad wsią, jest doskonale widoczny z daleka.

Przewodnicy oprowadzający w XIX w. po zamku Świny opowiadali, że na jego dziedzińcu znajdowało się wejście do podziemnego korytarza, który łączył ten zamek z widocznym z daleka zamkiem w Bolkowie.

Nad wejściem do zamku widoczny jest herb Świnków, a w stojącym nieopodal zamku zachował się wspaniały nagrobek Burgmanna Świnki. Zamek jest w rękach prywatnych, ale można go zwiedzać. W pobliskiej Płoninie można zobaczyć kolejny zamek. Obok niego odbudowywany jest strawiony przez pożar pałac. Warto też zajrzeć do wpisanego na listę światowego dziedzictwa kościoła Pokoju w Jaworze. Na jednej z jego empor znajduje się malowidło przedstawiające zamek Świny.

Anna Kurek-Perzyńska